e-Sport

    Οι ακρωτηριασμοί άνω άκρων αποτελούν πρόκληση για τους χειρούργους αλλά και τους προθετικούς. Είναι πολύ πιο σπάνιοι σε σχέση με τα κάτω άκρα και η προθετική αποκατάστασή τους πολύ πιο δύσκολη, από άποψη επαναφοράς των σύνθετων λειτουργιών και κινήσεων της παλάμης και των δακτύλων. Παρ'όλο που η τεχνολογία έχει εξελιγθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, ακόμα δεν έχει φτάσει στο επίπεδο πλήρης αντιγραφής του ανθρώπινου χεριού και αυτό είναι κάτι που οι ασθενείς πρέπει να αντιληφθούν και να αποδεχτούν.   

   Τα πιο συχνά επίπεδα ακρωτηριασμού των άνω άκρων είναι τα ακόλουθα:

- Ακρωτηριασμός άκρας χειρός (ενός ή περισσοτέρων δακτύλων ή μέρος της παλάμης)

- Ακρωτηριασμός αντιβραχίου (μεταξύ αγκώνα και παλάμης)

- Ακρωτηριασμός βραχιονίου (μεταξύ ώμου και αγκώνα)

- Απεξάρθρωση ώμου (ακρωτηριασμός ολόκληρου του άνω άκρου)

     Οι πιο συχνές αιτίες ακρωτηριασμού των άνω άκρων είναι:

- οι συγγενείς δυσμορφίες ή οι όγκοι για νεαρούς ασθενείς έως 15 ετών,

- τα ατυχήματα (κυρίως εργατικά) για ασθενείς από 15 ετών και άνω.

Προθετική αποκατάσταση ακρωτηριασμών άνω άκρων 

    Υπάρχουν 3 κατηγορίες προθέσεων για τα άνω άκρα:

- Κοσμητικές παθητικές προθέσεις

- Μηχανικές λειτουργικές προθέσεις

- Μυοηλεκτρονικές λειτουργικές προθέσεις 

   Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις βασικές διαφορές ανάμεσα στις κοσμητικές, τις μηχανικές και τις μυοηλεκτρονικές προθέσεις, τονίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε κατηγορίας:

    Ιδανικά, μια πρόθεση άνω άκρου πρέπει να είναι άνετη στην χρήση, εύκολη στην εισαγωγή και εξαγωγή από το κολόβωμα, ελαφριά, ενθεκτική και φυσικά όμορφη αισθητικά. Ανεξάρτητα από το αν είναι μηχανική ή μυοηλεκτρονική (δες παρακάτω), η λειτουργία της πρέπει να επιτυγχάνεται, χωρίς να δυσκολεύει τον χρήστη. 

    Για την επιλογή της πρόθεσης που θα κατασκευαστεί, ο προθετικός λαμβάνει υπόψιν του τα ακόλουθα κριτήρια:

- Ύψος/επίπεδο ακρωτηριασμού

- Μήκος κολοβώματος

- Μυική ικανότητα του ασθενή

- Απαιτήσεις, χόμπυ, επάγγελμα και οικονομική δυνατότητα του ασθενή

- Κοσμητική εμφάνιση και πόσο σημαντική είναι για τον ασθενή

 Πρόθεση ακρωτηριασμού άκρου χειρός

   Η προθετική αποκατάσταση ακρωτηριασμών άκρας χειρός συνήθως περιλαμβάνει κατασκευές σιλικόνης. Βασικός στόχος μας είναι η αντικατάσταση του ακρωτηριασμένου δακτύλου ή της παλάμης, με ένα προθετικό ομοίωμα σιλικόνης που θα επαναφέρει την όμορφη αισθητική εμφάνιση. Το ομοίωμα αυτό κατασκευάζεται με εκμαγείο που λαμβάνουμε αντιγράφοντας το χρώμα και την ανατομία του αντίθετου μέλους.  

Πρόθεση ακρωτηριασμού αντιβραχίονα (κάτω από τον αγκώνα)

    Η πρόθεση αντιβραχίονα κατασκευάζεται από ρητίνη κατόπιν λήψης γύψινου προπλάσματος από το κολόβωμα του ασθενή. Ιδανικά το άκρο του κολοβώματος πρέπει να έχει τουλάχιστον 10 εκ. απόσταση από τον αγκώνα, ώστε να έχει επαρκές μήκος για καλύτερο έλεγχο της πρόθεσης. Ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του ασθενή, η πρόθεση μπορεί να είναι κοσμητική, μηχανική ή μυοηλεκτρονική. Όπως είχαμε περιγράψει και στον πίνακα παραπάνω, οι βασικές διαφορές τους είναι στην λειτουργία, το βάρος και το κόστος.

    Προτείνουμε μια κοσμητική παθητική πρόθεση σε αδύναμους λιγότερο δραστήριους ασθενείς που δεν επιζητούν λειτουργικότητα, αλλά βασικό τους κριτήριο είναι η αισθητική εμφάνιση και το χαμηλό βάρος. Η παλάμη της πρόθεσης αποτελείται από ελαστικά δάκτυλα, που τοποθετούνται παθητικά στην θέση που επιθυμεί ο ασθενής. Η συγκράτησή της στο κολόβωμα επιτυγχάνεται με ελαφριά πίεση της θήκης πάνω από τους επικόνδυλους του αγκώνα. Η πρόθεση ολοκληρώνεται με εξωτερικό κοσμητικό γάντι σιλικόνης σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά και το χρώμα του αντίθετου χεριού. 

    Προτείνουμε μια μηχανική λειτουργική πρόθεση σε πιο δραστήριους ασθενείς που το βασικό τους κριτήριο είναι η λειτουργικότητα της παλάμης. Η πρόθεση έχει τη δυνατότητα σύλληψης του αντίχειρα με τον δείκτη μέσω ιμάντων ανάρτησης που φοριούνται στον αντίθετο ώμο του ασθενή. Οι ιμάντες αυτοί μειώνουν την κοσμητική εμφάνιση της πρόθεσης αλλά προσφέρουν στην παλάμη την δυνατότητα συγκράτησης αντικειμένων. Και εδώ η συγκράτηση της πρόθεσης γίνεται με ελαφριά πίεση πάνω από τους επικόνδυλους του αγκώνα.

    Προτείνουμε μια μυοηλεκτρονική πρόθεση σε ασθενείς που επιζητούν αρκετή λειτουργικότητα σε συνδυασμό με κοσμητική εμφάνιση. Η συγκεκριμένη πρόθεση προσφέρει περισσότερη πρόσφυση μεταξύ των δακτύλων της παλάμης και είναι ιδανική για εργασίες που απαιτούν την χρήση και των δύο άνω άκρων. Η λειτουργία της βασίζεται σε ηλεκτρόδια που είναι τοποθετημένα εσωτερικά στην θήκη, σε συγκεκριμένες θέσεις ώστε να έχουν επαφή με τους εναπομείναντες μυς του κολοβώματος. Κατά την σύσπαση των μυών, παράγεται ηλεκτρικό σήμα το οποίο μεταφέρεται από τα ηληκτρόδια στον επεξεργαστή της πρόθεσης, ο οποίος με τη σειρά του ενεργοποιεί την κίνηση της παλάμης. Οι τελευταίες προηγμένες μυοηλεκτρονικές παλάμες όπως το Michelangelo της Otto Bock, είναι ικανές να παράγουν πολλές από τις φυσιολογικές κινήσεις των δακτύλων αλλά και του καρπού. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι ο ασθενής είναι ικανός να ελέγξει την δύναμη πρόσφυσης των δακτύλων, η οποία σχετίζεται άμεσα από την μυική ισχύ που θα παράγει το κολόβωμα. Τα αρνητικά στοιχεία της μυοηλεκτρονικής πρόθεσης είναι το αυξημένο βάρος αλλά και κόστος της. 

Πρόθεση ακρωτηριασμού βραχιονίου (πάνω από τον αγκώνα)

    Η πρόθεση βραχιονίου κατασκευάζεται από ρητίνη κατόπιν λήψης γύψινου προπλάσματος από το κολόβωμα του ασθενή. Τα μηχανικά εξαρτήματα της παραμένουν ίδια με αυτά της πρόθεσης αντιβραχίονα, με τη διαφορά βέβαια ότι η πρόθεση βραχιονίου συμπεριλαμβάνει και προθετικό αγκώνα. Και εδώ η πρόθεση μπορεί να είναι κοσμητική, μηχανική, μυοηελεκτρονική ή υβριδική (συνδυασμός μηχανικής και μυοηλεκτρονικής). Η κατηγορία της πρόθεσης που θα κατασκευαστεί επηρεάζει την δυναμική λειτουργία της παλάμης αλλά και του αγκώνα.  

    Η κοσμητική πρόθεση αποτελεί την πιο ελαφριά και πιο αισθητική λύση. Δεν προσφέρει όμως καμία λειτουργική δυνατότητα. Ο αγκώνας μπορεί να κλειδώνει/ξεκλειδώνει χειροκίνητα στην γωνία που επιθυμεί ο ασθενής, πατώντας ένα κουμπί με τη βοήθεια του αντίθετου χεριού. Η παλάμη είναι επίσης παθητική στην κίνηση όπως είχαμε περιγράψει και στην κοσμητική πρόθεση αντιβραχίονα.

   Η μηχανική πρόθεση αποτελεί μια πιο λειτουργική λύση που στερεί όμως σε αισθητική εμφάνιση χάρη στο σύστημα ιμάντων ανάρτησης που πρέπει να φοράει ο ασθενής στον αντίθετο ώμο. Οι ιμάντες αυτοί δίνουν την δυνατότητα στο χρήστη να κινεί ημιαυτόματα τον προθετικό αγκώνα στην θέση που επιθυμεί. Η παλάμη της πρόθεσης μπορεί να είναι επίσης μηχανική ή παθητική (όπως στις προθέσεις αντιβραχίονα). 

    Η μυοηλεκτρονική πρόθεση βραχιονίου αποτελεί την πιο λειτουργική, την πιο βαριά και πιο ακρυβή λύση. Ο μυοηλεκτρονικός αγκώνας της αποτελείται από μικροεπεξεργαστές που επιτρέπουν στον ασθενή φυσική κίνηση με ελάχιστη δαπάνη ενέργειας. Όπως είχαμε περιγράψει και στην μυοηλεκτρονική παλάμη, η κίνηση του αγκώνα προέρχεται από το ηλεκτρικό σήμα που στέλνουν οι μυς του βραχιονίου κατά τη σύσπασή τους. Τα κατάλληλα τοποθετημένα ηλεκτρόδια στην θήκη της πρόθεσης, "διαβάζουν" αυτό το ηλεκτρικό σήμα και το μεταδίδουν στον αγκώνα. Μάλιστα η ταχύτητα κίνησης του είναι ανάλογη της μυικής σύσπασης του βραχιονίου. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ασθενής θα μπορεί να σηκώσει αντικείμενα βάρους έως και 6 κιλών. Ο Dynamic Arm 12K100 αποτελεί το πιο προηγμένο παράδειγμα μυοηλεκτρονικού αγκώνα. Η πρόθεση ολοκληρώνει την δυναμικής της λειτουργία με την τοποθέτηση της μυοηλεκτρονικής παλάμης, η οποία έχει ήδη περιγραφτεί στην πρόθεση αντιβραχίονα. 

    Η υβριδική πρόθεση βραχιονίου είναι ο συνδυασμός ενός μηχανικού αγκώνα με μία μυοηλεκτρονική παλάμη. Σε σύγκριση με την μυοηλεκτρονική πρόθεση βραχιονίου, είναι πιο απλή στην λειτουργία της και οι ασθενείς την προτιμούν. 

Απεξάρθρωση ώμου

    Η πρόθεση απεξάρθρωσης ώμου κατασκευάζεται απο ρητίνη κατόπιν λήψης γύψινου προπλάσματος από το κολόβωμα του ασθενή. Το συγκεκριμένο επίπεδο ακρωτηριασμού είναι αρκετά ψηλό και περιλαμβάνει ολική αφαίρεση του άνω άκρου. Συνήθως σε αυτή τη περίπτωση, οι ασθενείς δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν μια δυναμική λειτουργική πρόθεση, αφου θα απαιτεί μεγάλη δαπάνη ενέργειας. Είναι προτιμότερη λοιπόν μια κοσμητική πρόθεση με ελάχιστο βάρος, που θα συγκρατείται μέσω ενός συστήματος ιμάντων που θα φοριούνται στον αντίθετο ώμο του ασθενή. Η άρθρωση του αγκώνα θα μπορεί να κλειδώνει χειροκίνητα σε όποια θέση επιθυμεί ο ασθενής, ενώ η παθητική παλάμη θα αποτελείται από ελαστικά δάκτυλα τα οποία θα μπορούν να τοποθετηθούν επίσης χειροκίνητα στην επιθυμητή θέση.  

    Η επιστήμη των προθετικών περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την κατασκευή και την εφαρμογή τεχνητών μελών σε ασθενείς που υπέστην ακρωτηριασμό στα κάτω ή στα άνω άκρα τους. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες ακρωτηριασμών ενός μέλους οφείλονται σε γενετικές διαταραχές, τραυματισμούς, ασθένειες των αγγείων, διαβήτη ή καρκίνο.

    Τα τεχνητά μέλη κατασκευάζονται από τον προθετικό κατόπιν λήψεως γύψινου προπλάσματος από το κολόβωμα (ακρωτηριασμένο άκρο) του ασθενή και αποσκοπούν στην αποκατάσταση της λειτουργίας και της εμφάνισης που είχε το μέλος πριν ακρωτηριαστεί. Ο βαθμός επιτυχίας της αποκατάστασης αυτής επηρεάζεται από την περιοχή του ακρωτηριασμού, το μήκος του κολοβώματος, την ηλικία και την μυική δύναμη του ασθενή. Είναι ευθύνη του προθετικού να συλλέξει τις παραπάνω πληροφορίες και να κατασκευάσει ένα ανάλογο μέλος που θα καλύπτει τις ανάγκες του κάθε ασθενή ξεχωριστά. 

    Είναι γεγονός ότι η αναπαραγωγή της ανθρώπινης λειτουργίας των κάτω και άνω άκρων είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία. Χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας όμως, είναι εφικτό πλέον να κατασκευάσουμε προθέσεις που αναπαράγουν σε μεγάλο βαθμό την λειτουργία των ανθρώπινων μελών και αρθρώσεων. Είναι σημαντικό όμως να τονισθεί, ότι η πιο σύνθετη και πιο εξελιγμένη τεχνολογία δεν είναι πάντοτε και η καλύτερη για όλους τους ασθενείς. Για παράδειγμα ένας αδύναμος γηριατρικός ασθενής με ακρωτηριασμό στον μηρό, θα επωφεληθεί από ένα ελαφρύ τεχνητό μέλος που του δίνει κυρίως σταθερότητα, στήριξη και δυνατότητα για βάδιση σε αργή ταχύτητα. Σε αντίθεση, ένας ενεργός και δυνατός μυικά ασθενής με τον ίδιο ακρωτηριασμό, απαιτεί ένα πιο σύνθετο και προηγμένο τεχνητό μέλος, που θα πλησιάζει στο έπακρο την φυσιολογική λειτουργία και εμφάνιση ενός μέλους και θα του δίνει την δυνατότητα να βαδίζει σε γρήγορες ταχύτητες.

    Για περισσότερες και πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τα τεχνητά μέλη, κάντε κλικ στις παρακάτω κατηγορίες:

                                                 Ακρου ποδος                 Αστραγαλου                         Κνημης

                                              Μηρου & Γονατου                   Ισχιου                          Ανω ακρων